Cho đến giờ, nhà tôi vẫn giữ được cái lệ nấu cơm và thức ăn bằng bếp củi. Bữa cơm của mẹ bắt đầu từ những cây củi mục, củi khô, những nhùi rơm vàng nhen lửa, từ bát gạo được vo trong cái gáo dừa khô đen nhánh theo thời kì. Rồi khói bay lên trên mái ngói cũng đã ám đen màu tang hải xoay vần.
Người ta thì kiêu hãnh về những món ngon mẹ nấu. Tôi thì không. Bởi tôi biết mẹ nấu cơm không ngon. Không phải vì mẹ nấu dở mà vì mẹ không có thời gian để nấu cho tử tế một bữa. Sáng, tờ mờ đất, mẹ đã dậy theo tiếng gà cầm canh hay tiếng sủa của chó nhà hàng xóm chứ ít khi xem đồng hồ là mấy giờ rồi. Líu tíu với nồi cơm sáng và hâm lại thức ăn, bên bếp kia lại phải trông nồi cám heo. Để rồi mẹ ra đồng khi sương đêm còn phủ kín cả một vùng quê tĩnh. Trưa thì với những bó rau, bó cải dưới chợ, mẹ thường về đến nhà khi đồng hồ chỉ qua 12 giờ rồi. Bỏ đồ đạc và thức ăn ra, mẹ lại vội vào ngay bếp, nhóm lên. Vừa mệt, lại vừa sợ chồng con mình đói nên lúc nào mẹ cũng vội vã và làm nhanh. Buổi tối cũng vậy, có khi nào mẹ về nhà lúc trời chưa tối đâu. Vậy là lại lùi lũi với bóng đêm để kịp đón đầu cơn đói bụng đang kéo tới với cả gia đình.
Cơm mẹ nấu thường một tuần có bữa khê, có bữa sống. Thức ăn thì có bữa nhạt, có bữa mặn. Nếu ăn không quen, người khó tính có thể buông đũa ngay xuống. Nhưng chị em tôi thì đã quen như vậy rồi. Từ nhỏ, những bữa ăn như vậy đã nuôi chúng tôi lớn lên cho đến ngày hôm nay. Tôi chưa làm gì để ba mẹ được một ngày vui thì không thể nào trách mẹ, lại trách ngay những bữa cơm để mẹ nấu cho mình. Nghĩ vậy, bữa cơm nào cũng trở nên vui hơn, rét mướt hơn dù đích thực tôi không ăn được nhiều.
Năm tháng đi qua, chị em tôi lớn lên, cũng đã đỡ đần được mẹ trong việc cơm cháo nhưng rồi học hành, công việc cứ lôi chúng tôi dần ra xa căn bếp nhà mình. Mẹ vẫn còng lưng trước mỗi khi mâm cơm được dọn ra cho cả nhà. Vẫn những bữa cơm không ngon nhưng ấm áp tình cảm gia đình.
Nhiều lần định rời bỏ quê hương để lập thân trên một vùng đất mới khác có nhiều điều kiện hơn nhưng chung cuộc tôi không làm được. Đã hành lí đi, nhận một công việc tử tế có lương đủ sống, nhưng rồi lòng vẫn không yên... Mái nhà thân yêu cùng những bữa cơm của mẹ như cứ đi theo, gọi tôi trở về với quê hương, với nơi chôn nhau cắt rốn thăng bình này.
Có thể ở những nơi phồn hoa đô hội tôi từng đến có món ngon hơn, có những bữa ăn mà tôi từng được ăn với giá thành hàng triệu đồng với những người thành đạt luôn muốn giúp tôi phát triển ở vùng đất mới. Nhưng rồi, tôi vẫn cảm thấy bất an và không thái bình. Chỉ khi về với mẹ, với những bữa ăn dù không ngon, tôi mới cảm thấy được là chính mình, là một thằng bé thơ ngây, ngờ ngạc như hồi nào lang thang chơi dưới những hàng cau, những lũy tre bên căn bếp có nồi cơm của mẹ.
Nguyễn Thành Giang
|
