Mối hiểm họa từ dịch viêm gan vi-rút

Các thầy thuốc Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức thực hành ca phẫu thuật ghép gan. Do số người mắc không ngừng gia tăng, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã coi bệnh viêm gan vi-rút là dịch và xác định vi-rút viêm gan là "kẻ giết người lặng thầm". Ngày 28-7 hằng năm được lấy là Ngày phòng, chống viêm gan vi-rút toàn thế giới. WHO khu vực Tây thăng bình Dương cam kết "đánh gục" viêm gan vi-rút đối với chín nhà nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam. WHO cảnh báo cho tất tật các quốc gia trên thế giới về tác hại nghiêm trọng của dịch viêm gan vi-rút đối với sức khỏe của toàn thể nhân loại, khi toàn thế giới có hai tỷ người nhiễm vi-rút viêm gan B, 200 triệu người nhiễm vi-rút viêm gan C; hằng năm có hơn một triệu người chết do các loại vi-rút viêm gan... Việt Nam là một trong chín quốc gia ở khu vực Tây thăng bình Dương đang phải đối mặt với loại dịch bệnh rất âm thầm, tác hại rất nghiêm trọng của nó không những đối với sức khỏe mà còn đối với đời sống tầng lớp. Nhà nước cũng như ngành y tế đã có nhiều quan hoài phòng, chống loại dịch bệnh này, nên những năm gần đây chúng ta đạt được nhiều kết quả bước đầu. Trong mười năm trở lại đây, hơn 50% số trẻ lọt lòng được tiêm vắc-xin phòng viêm gan B, thành thử tỷ lệ nhiễm vi-rút viêm gan đã giảm rõ rệt. Đáng chú ý, phong trào vệ sinh yêu nước được triển khai khá tốt từ thị thành đến nông thôn, nên gần 30 năm nay tỷ lệ người mắc viêm gan A và viêm gan E rất thấp. Bên cạnh đó, kỹ thuật ghép gan đã được phát triển ở một số bệnh viện lớn. Năm 2012, lần đầu tiên phong trào toàn dân chung tay "đánh gục" vi-rút viêm gan được khởi động trong cả nước. Phong trào đang thật sự đi vào cuộc sống, thu được một số kết quả bước đầu: khám và xét nghiệm cho hơn 2,98 triệu người; phát hiện gần 106 nghìn người nhiễm vi-rút viêm gan B, hơn 13 nghìn người nhiễm vi-rút viêm gan C và 2.383 người ung thư gan nguyên phát. Để đẩy mạnh việc coi sóc và điều trị cho những người nhiễm vi-rút viêm gan B và C, Hội Gan mật Việt Nam kết hợp các chuyên gia đầu ngành lĩnh vực gan mật xây dựng hướng dẫn điều trị giúp cho các hàng ngũ thầy thuốc từ trung ương đến địa phương. Tại nhiều tỉnh, thành thị, Hội Gan mật địa phương đã cùng với các cơ sở y tế tuyên truyền vận động những người chưa được khám và xét nghiệm viêm gan cần đến cơ sở y tế để khám và xét nghiệm, song song tiến hành chắt lọc phát hiện những người đang bị viêm gan vi-rút, xơ gan hoặc ung thư gan để được hướng dẫn điều trị, hạn chế thấp nhất tỷ lệ tử vong. Hoạt động ở các địa phương có nhiều cách tổ chức khác nhau, trong đó có hoạt động của tỉnh Kiên Giang là một mô hình đáng được nhân rộng ra toàn quốc. Tỉnh Kiên Giang có Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo phối hợp với Hội Gan mật của tỉnh và Bệnh viện đa khoa tỉnh điều trị cho 100 người bệnh viêm gan vi-rút C mạn tính miễn phí, trong đó phần đông là người bệnh nghèo... Để đẩy mạnh phong trào toàn dân chung tay "đánh gục" vi-rút viêm gan, Hội Gan mật Việt Nam kết hợp T.Ư Hội dân cày Việt Nam khởi động cuộc thi tìm hiểu bệnh viêm gan vi-rút trong cả nước. Cuộc thi đã nhận được bài dự thi của đông đảo bạn đọc tham dự, trong đó có nhiều bài dự thi của người cao tuổi, đứa ở vùng bóng gió hẻo lánh, các vùng dân tộc thiểu số từ Cao Bằng, Lạng Sơn cho đến đất mũi Cà Mau... Các nước đang nỗ lực ngăn chặn đại dịch viêm gan vi-rút, song bây giờ căn bệnh này vẫn đang diễn biến phức tạp, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng, chưa thể khống chế sự lây lan, tiến triển bệnh, dẫn đến tử vong. Bệnh ung thư gan nguyên phát do vi-rút B, C ngày một gia tăng, đa số người bệnh khi phát hiện bệnh thì đã muộn, vì thế việc điều trị kể cả nội khoa và ngoại khoa đều gặp khó khăn. Thống kê cho thấy, năm 2008 số người chết vì ung thư gan là 21.748 người, gấp khoảng hai lần số người chết do tai nạn liên lạc. Số người mắc viêm gan vi-rút hiện là hơn tám triệu người, trong khi đó số người nhiễm HIV/AIDS là hơn 210 nghìn người (năm 2012). Tuy nhiên tình trạng người mắc bệnh viêm gan vi-rút cấp, kinh niên dẫn đến xơ gan càng ngày càng gia tăng. Nhiều gia đình cả nhà đều bị viêm gan vi-rút; số người bệnh ở nông thôn, ở vùng sâu, vùng xa, phần lớn không có điều kiện chữa bệnh, chi phí chữa bệnh có trường hợp lên đến 200 triệu đồng mỗi năm; một số loại thuốc chữa bệnh cho đến nay vẫn chưa được đưa vào danh mục bảo hiểm y tế. Đáng để ý, nhiều người bệnh chưa nhận thức đầy đủ những biến chứng hiểm nguy của căn bệnh này, dẫn đến không tuân đầy đủ hướng dẫn điều trị của các bác sĩ; nhiều thầy thuốc chưa được cập nhật đầy đủ phác đồ điều trị chuẩn đối với viêm gan vi-rút... Từ nhiều lý do nêu trên dẫn đến tình trạng xơ gan ngày càng gia tăng. Hậu quả của viêm gan vi-rút dẫn đến ung thư gan, xơ gan là rất lớn. Các thể xơ gan cấp và mạn tính phối hợp những bệnh đái đường, tăng áp huyết, suy thận, lao phổi, HIV/AIDS là căn nguyên gây tử vong cho hơn 100 nghìn người mỗi năm. WHO đã phải kêu gọi tuốt luốt các nhà nước cùng hành động ngăn chặn đại dịch này trước khi quá muộn. Riêng WHO khu vực Tây thái hoà Dương cam kết "đánh gục" vi-rút viêm gan B, với đích hàng đầu là hạ thấp tỷ lệ nhiễm vi-rút viêm gan B ở trẻ con xuống dưới 2%. Chúng ta chung tay góp sức bằng các việc làm cụ thể như: tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để mọi người nhận thức được sự hiểm của dịch, tự nguyện dự phong trào toàn dân chung tay "đánh gục" vi-rút viêm gan. Đấu tiêm vắc-xin phòng bệnh viêm gan B cho vơ các trẻ sơ sinh và những người có nhân tố nguy cơ cao. Dùng các kỹ thuật tiên tiến để phục vụ an toàn trong truyền máu và các sản phẩm máu. Phát hiện và điều trị theo phác đồ chuẩn sờ soạng các bà mẹ đang mang thai bị viêm gan vi-rút, để giảm tỷ lệ lây nhiễm từ mẹ sang con trong khi sinh. Chủ động các biện pháp phòng, tránh sự lây lan của căn bệnh này. Thực hành ăn chín, uống sôi đảm bảo vệ sinh thực phẩm để phòng bệnh viêm gan A và viêm gan E. Sử dụng phác đồ chuẩn trong điều trị viêm gan vi-rút B và C. Với phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh, có sự chung tay góp sức của tất tật các cấp, các ngành và toàn thể cộng đồng, nhất thiết chúng ta có thể từng bước đẩy lùi loại dịch viêm gan vi-rút. TS ĐINH QUÝ LANchủ toạ Hội Gan mật Việt Nam