Ví dụ, tỉnh nào cũng có đủ lý do để xây bảo tồn, bảo tồn nào cũng có giá trị lịch sử, giá trị văn hóa
Ngoài vấn đề luật hóa hoạt động đầu tư công theo hướng siết hơn, theo luật sư Hướng, việc sáng tỏ hóa hoạt động này từ khi còn là chủ trương rất quan trọng. Vấn đề là phải mỏng định lượng được dự án mang lại hiệu quả gì trong bao lâu, ở mức độ nào? Đây cũng là một vấn đề mà UBTV Quốc hội đặt ra khi đề nghị Luật Đầu tư công phải đảm bảo các dự án đầu tư gắn với chiến lược phát triển kinh tế - tầng lớp của cả nước và địa phương, tức thị dự án phải có tầm nhìn trung và dài hạn.
Vấn đề nữa là quyết định đầu tư không trúng, ai chịu trách nhiệm? Bởi có đủ lý do để người ra quyết định đầu tư giảng giải vì sao dự toán 100 tỷ đồng, nhưng thực tế lại vọt lên gấp đôi. Ngay ở thời đoạn đầu của dự án, phải đánh giá được giá trị đem lại khi đầu tư đồng vốn ngân sách, chứ không chờ đến chân công trường mới giám sát.
Bởi trên thực tại, tính hiệu quả, nhu cầu tầng lớp của dự án, người dân trên địa bàn thụ hưởng là người nắm rõ nhất. Ảnh: Internet Dự thảo Luật Đầu tư công do Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì soạn thảo sẽ được trình Quốc hội cho quan điểm vào kỳ họp tháng 10 tới đây và vừa qua, UBTV Quốc hội đã tổ chức phiên họp góp ý vào Dự thảo luật. Trạng sư Trần Minh Hải cho rằng, hoạt động đầu tư, kể cả đầu tư công, về bản chất luôn hàm chứa rủi ro, mà những rủi ro này mai sau mới trình diễn.
Cần xác định cụ thể hơn nghĩa vụ cá nhân, đặc biệt là nghĩa vụ của người đứng đầu, người có thẩm quyền ưng chuẩn quyết định chủ trương đầu tư, dự án đầu tư để nâng cao tính chế tài của Luật đối với các trường hợp duyệt y dự án đầu tư sai, kém hiệu quả, vốn tăng so với dự toán ban đầu, không cân đối được nguồn vốn để thực hiện, gây thất thoát, phí phạm.
Song song, chi ngân sách từ năm 2006 đến nay luôn chiếm khoảng 31% GDP, cao gấp 1,4 lần Trung Quốc và Thái Lan, trong đó các khoản chi đầu tư phung phí là phổ thông trong nhiều ngành, nhiều địa phương. Vì vậy, Luật chỉ nên đưa vào những nguyên tắc cơ bản để xử lý tình trạng đầu tư tràn lan, bởi nếu quá chặt thì không ai dám ra quyết định.
#, Chứ tại thời điểm quyết định đầu tư khó mà thấy hết. Trước tình trạng đầu tư công tràn lan, gây phao phí và bức xúc lớn trong tầng lớp giờ, đích lớn nhất của dự luật sửa đổi là tạo ra những má phanh đủ mạnh để hãm đà đầu tư công tràn lan bây giờ.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng Phải làm rõ cơ sở để xây dựng giá thành dự án đầu tư. Để siết lại tình trạng này, Dự thảo Luật Đầu tư công quy định thống nhất việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư công từ khâu xác định chủ trương đầu tư; duyệt y dự án; các nguyên tắc bố trí vốn; điều kiện các chương trình, dự án được bố trí kế hoạch; quy trình; lập kế hoạch đầu tư; tổ chức khai triển thực hành; theo dõi, đánh giá, thanh tra, rà soát, giám sát.
Còn theo trạng sư Hoàng Văn Hướng, Trưởng văn phòng trạng sư Hoàng Hưng, hạn chế thất thoát, hoang toàng trong các dự án sử dụng nguồn vốn có thuộc tính ngân sách không chỉ ở khâu thi công, mà phải quản lý ngay từ thời đoạn ý tưởng, xây dựng dự án.
Ông Đạt cho biết, dù thu ngân sách trên GDP có giảm trong vài năm qua, nhưng năm 2011 vẫn đạt 27,7%, năm 2012 là 25,5% - mức cao hàng đầu châu Á.
Góp ý về Dự thảo luật, nhiều ý kiến tại UBTV Quốc hội yêu cầu quy định rõ hơn trách nhiệm, quyền hạn của các chủ thể hệ trọng đến đầu tư công. Nếu có một cơ chế để người dân cùng giám sát một cách minh bạch thì những hoang toàng, tràn lan trong đầu tư công sẽ được giảm thiểu hoặc dễ bị phát hiện.
Do đó, khi xem xét, cân nhắc đầu tư dự án thì quan trọng nhất là đảm bảo tính hiệu quả trong tương lai, chứ không chỉ tính đến nhân tố trước mắt như đóng góp thu nhập vào GDP, giải quyết công ăn việc làm, nghĩa là nhu cầu thực tế của việc khai triển dự án.
Cố nhiên, trong mỗi thời đoạn, phải ràng buộc, quy kết nghĩa vụ cho cá nhân người ra quyết định đầu tư dự án.
Sau đó mới là quản lý việc thực hiện dự án và tối quan yếu là khâu hậu kiểm. Tại cuộc hội thảo nhìn lại nửa chặng đường phát triển kinh tế 5 năm 2011 - 2015 do Ban Kinh tế Trung ương tổ chức ngày 23/9, nghiên cứu của GS. Hơn nữa, Luật Đầu tư công còn phải tính đến tương quan với Luật Đấu thầu, nếu dự toán đầu tư 100 tỷ đồng nhưng đấu thầu vọt lên 200, 300 tỷ đồng thì sao? quan yếu hơn là lấy tiền đâu ra để trả cho phần đầu tư này.
TS Trần Thọ Đạt, Trường đại học Kinh tế Quốc dân cũng đã chỉ ra rằng, tình hình thâm hụt ngân sách càng ngày càng nghiêm trọng bây giờ có căn nguyên quan yếu là do chi ngân sách trên GDP quá lớn.
Đàm đạo với ĐTCK về vấn đề này, luật sư Trần Minh Hải (Công ty Luật Basico) cho rằng, việc xử lý bổn phận người đứng đầu nói thì rất dễ dàng, nhưng với cơ chế quyết định tập thể hiện nay, không dễ gì xác định được nghĩa vụ cá nhân chủ nghĩa, cũng như xác định đâu là đầu tư tràn lan.
