Phó chủ toạ Ủy ban MTTQ huyện Sóc Sơn Nguyễn Đăng Hải cho biết: "Ngay tại một số công trình do xã làm chủ đầu tư, chiến trận cũng không thể giám sát
Thí dụ, trạm bơm Đan Hoài thực dân địa bàn hai xã Liên Hà và Liên Trung (Đan Phượng) là công trình có tác động trực tiếp đến hoạt động sinh sản của người dân nhưng Mặt trận cũng không thể tham gia giám sát. Trưởng ban công tác Mặt trận thôn 11, xã Thạch Hòa (Thạch Thất) Mai Văn Nhuần cho biết: Tại các công trình lớn nằm trên địa bàn như đường 419, Dự án đầu tư xây dựng ĐHQG Hà Nội, KCN cao… đều được rào chắn, có biển "Không nhiệm vụ cấm vào".
Giám sát đầu tư tại cộng đồng là công việc khó khăn, rất cần sự vào cuộc quyết liệt và kịp thời của các cơ quan chức năng.
Cán bộ chiến trận của xã đã nhiều lần kiến nghị về các vi phạm Quyết định 80/2005/QĐ-TTg nhưng chính quyền xã không phúc đáp, chủ thầu thách thức: "Ông không ký thì tôi vẫn quyết toán được".
Đây là nguyên cớ chính khiến công tác giám sát đầu tư tại cộng đồng của chiến trường chưa phát huy được hiệu quả, thiếu thực chất.
Đến chập tối, BGSĐTCĐ tranh thủ về nhà ăn cơm, chủ thầu ào ạt cho tập hợp nguyên nguyên liệu rồi quây kín khiến BGSĐTCĐ chẳng thể phát hiện việc dùng gạch non, xi măng mác thấp, sắt không đúng tiêu chuẩn… Khi thi công các hạng mục, chủ thầu tụ họp nhân công làm liền một mạch từ 9h tối đến sáng hôm sau, đặt tình thế vào sự đã rồi khiến BGSĐTCĐ gặp rất nhiều khó khăn trong thực thi nhiệm vụ… Trên đây chỉ là vài Ví dụ mà người trong cuộc kể lại, còn trên thực tiễn, những "chiêu thức" để tránh né công tác giám sát đầu tư tại cộng đồng rất "muôn hình vạn trạng".
Đây cũng là lý do cán bộ chiến trận chẳng thể tiếp cận được với phần đông dự án do cấp quận, huyện, thành phố hay các bộ, ngành của trung ương làm chủ đầu tư. Tại xã Đức Thượng (Hoài Đức), nhiều dự án không thực hành công khai danh mục thi công, thiết kế, mẫu nguyên nguyên liệu, dự toán kinh phí… Khi Ban giám sát đầu tư cộng đồng (BGSĐTCĐ) đề nghị công khai thông tin, cung cấp bản thiết kế, dự toán kinh phí thì chủ thầu lờ đi, đến khi tiến độ công trình chậm, chủ thầu đổ lỗi ngay cho BGSĐTCĐ gây khó dễ.
Vì lý do này, nhiều BGSĐTCĐ chọn cách lờ đi không giám sát các công trình do địa phương làm chủ đầu tư. # Và giám sát đầu tư tại cộng đồng do Ủy ban MTTQ TP Hà Nội vừa tổ chức, chủ toạ Ủy ban MTTQ huyện Đan Phượng Đặng Văn Hội trằn trọc: Hiện trận mạc mới chỉ giám sát được một số công trình do cộng đồng đóng góp hoặc các công trình phúc lợi do UBND xã, phường làm chủ đầu tư.
Nguyên do là chủ đầu tư công trình và đơn vị thi công không công khai thông tin về dự án như Quyết định 80/2005/QĐ-TTg đã quy định và cũng không có chế tài tấm họ phải thực hiện quyết định này.
Liệu kết quả đó đã phản ảnh đúng tình hình thực tiễn? PGS. TS Bùi Xuân Đức - Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học chiến trận (thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam) khẳng định: "Những quy định về giám sát của MTTQ trong Hiến pháp, luật pháp và các văn bản quy phạm pháp luật khác còn chung chung, chưa có cơ chế cũng như điều kiện bảo đảm".
Chuyện na ná cũng biểu hiện rõ ở báo cáo kết quả công tác giám sát đầu tư tại cộng đồng 6 tháng đầu năm 2013 của các quận, huyện như Hà Đông, Hoài Đức, Ứng Hòa… Trong khi quá trình thành phố hóa ở tỉnh thành diễn ra mạnh mẽ, cơ sở hạ tầng liên tiếp được đầu tư nâng cấp hoặc xây dựng mới, khu vực nông thôn dồn lực tụ hội cho việc xây dựng nông thôn mới; tại các xã, phường chẳng thể nói là vớ các công trình đều bảo đảm hoàn toàn đúng thiết kế, kỹ thuật, chỉ tiêu chất lượng, khối lượng thi công… Vậy nhưng theo mỏng, kết quả giám sát 6 tháng đầu năm 2013 của hàng chục xã, phường trong thành phố đều rất êm ả, không có vấn đề gì đặc biệt xảy ra.
Trưởng BGSĐTCĐ thôn Triều Khúc, xã Tân Triều (Thanh Trì) Lê Văn Cơ than thở: BGSĐTCĐ thay phiên nhau túc trực cả ngày ở công trường ốc công trường măng non trên địa bàn.
Can hệ công tác thì viên chức bảo vệ đáp thẳng tay, đây là công trình cấp quốc gia, do các bộ, ngành thực hành, cán bộ cấp xã không có nhiệm vụ ở đây.
Lúng túng, thiếu bản tính Giám sát đầu tư tại cộng đồng là công việc khó khăn, không có thù lao, thường gặp sự chống đối của chủ đầu tư, nhà thầu; nếu không có sự kết hợp, hỗ trợ, can thiệp kịp thời của chính quyền, công tác giám sát không thể đáp ứng yêu cầu. Bài 1: Cơ chế phải ngang tầm nhiệm vụ Theo Quyết định 80/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, MTTQ có quyền giám sát các công trình khai triển trên địa bàn có vốn đầu tư của Nhà nước, cộng đồng, người dân; theo dõi, đánh giá việc chấp hành quy định về quản lý đầu tư của cơ quan có thẩm quyền quyết định đầu tư, chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu, đơn vị thi công; phát hiện các vi phạm quy định quản lý đầu tư để kịp thời ngăn chặn, xử lý, chống hoang toàng, thất thoát vốn và tài sản quốc gia… Nhưng thực hiện những nhiệm vụ trên là không dễ dàng khi thiếu cơ chế, chính sách cụ thể.
Điển hình, tại xã Tân Minh (Sóc Sơn), công trình xây dựng hội trường UBND xã có nhiều vi phạm về khối lượng thi công, chất lượng nguyên - vật liệu. Cũng theo phản ánh của cán bộ Mặt trận cơ sở, nhiều công trình địa phương chẳng thể biết ai làm chủ đầu tư, quy mô, thiết kế, dự toán kinh phí… thế nào thì làm sao có thể thực hiện công tác giám sát? Với các dự án do cộng đồng đóng góp, chính quyền cơ sở làm chủ đầu tư, công tác giám sát của trận mạc lại gặp rào cản khác.
Ảnh: Bá Hoạt Đa dạng các chiêu né giám sát Phát biểu tại cuộc tọa đàm về nâng cao chất lượng công tác thanh tra quần chúng. Tại các xã ngoại ô, trước đòi hỏi giám sát nhiều công trình cùng lúc trên địa bàn; lại không có ai giám sát công tác giám sát của MTTQ, nhiều BGSĐTCĐ ứng phó bằng cách chỉ thực hiện giám sát các dự án, công trình đơn giản còn bỏ qua các dự án không rõ chủ đầu tư, quy mô lớn, nhiều hạng mục, phức tạp… Ở xã Phú Sơn (Ba Vì), do địa bàn cùng lúc khai triển nhiều dự án của thành thị, Chủ tịch MTTQ xã không soát, đôn đốc nên BGSĐTCĐ đã "quên" nhiệm vụ giám sát cho nhàn, lại an toàn, không đụng chạm ai.
